6.2.2006 tarih ve 253 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (Asıl)
05.03.2006 tarih ve 287 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (1.değişiklik)
05.03.2006 tarih ve 287 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (2.değişiklik)
28.08.2008 tarih ve 60 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (3.değişiklik)
23.10.2008 tarih ve 116 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (4.değişiklik)
26.02.2009-198 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (5.değişiklik)
15.02.2010-261 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (6.değişiklik)
25.06.2010-03 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (7.değişiklik)
24.03.2011 tarihli ve 214 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (8.değişiklik)
30.03.2012 tarihli ve 297 sayılı Yönetim Kurulu Kararı (9.değişiklik)
Birinci Bölüm
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1
Bu Esasların amacı, TIR Sözleşmesi gereğince 85/9449 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla Ülkemiz Kefil Kuruluşu olarak yetkilendirilen ve TIR karnelerini vermekle görevlendirilen Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin görev ve sorumluluklarının gereklerini yerine getirebilmesini sağlamak, bununla ilgili iş ve işlemleri belirlemek, sektörde mesleki disiplin ve ahlakı korumaktır.
Kapsam
Madde 2- (Değişik: YKK 23.10.2008-116)
Bu Esaslar, TIR Sözleşmesi, Kuruluş TIR El Kitabı ve IRU ile Birliğimiz arasında imzalanan Taahhüt Senedinde yer almayan veya TIR Sisteminin işleyişi ile ilgili tüm iş ve işlemleri kapsar.
Bu Esaslar ile TIR Sözleşmesi, Kefil Kuruluş TIR El Kitabı ve IRU ile Birlik arasında imzalanan taahhüt senedi hükümleri arasında bir uyuşmazlık olması halinde TIR Sözleşmesi öncelikle uygulanır.
Dayanak
Madde 3
Bu Esaslar, Bakanlar Kurulunun 16.01.1985 tarih ve 85/8993 sayılı kararı ile yürürlüğe giren TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşımasına Dair Gümrük Sözleşmesinin 6 ncı maddesi ve bu madde gereğince alınan Bakanlar Kurulunun 03.05.1985 tarih ve 85/9449 sayılı Kararı ile 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 56 ncı maddesinin (y) bendine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4
Bu Esaslarda yer alan deyimlerden:
a) TIR Sözleşmesi:
14 Kasım 1975 tarihli TIR Karneleri Himayesinde Uluslararası Eşya Taşımasına Dair Gümrük Sözleşmesini,
b) TIR Sistemi:
TIR Sözleşmesi hükümlerine göre TIR karnesi himayesinde eşya taşınması sistemini,
c) Uluslararası Taşımacılık Mevzuatı:
Birleşmiş Milletler, IRU, Birlik, ilgili gümrük veya ulaştırma makamları başta olmak üzere yetkili mercilerce yürürlüğe konulan ve karayoluyla uluslararası eşya taşımacılığını ilgilendiren her tür düzenlemeyi,
ç) Birlik:
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini,
d) Kefil Kuruluş:
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğini,
e) IRU:
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliğini,
f) Oda:
TIR işlemi yapmaya Birlik tarafından yetkilendirilen odayı,
g) Yabancı kefil kuruluş:
Birlik haricindeki TIR Sözleşmesine taraf ülkelerin kefil kuruluşlarını,
h) Âkit ülke:
TIR Sözleşmesine taraf ülkeyi,
ı) (Değişik: YKK 23.10.2008-116)
Kuruluş TIR El Kitabı:
TIR Sisteminin uygulamalarını düzenlemek amacıyla Uluslararası Karayolu Taşıma Birliğinin (IRU) yetkili organları tarafından hazırlanarak, IRU Yönetim Kurulunca kabul edilen ve Genel Kurulunca onaylanarak, kefil ve/veya karne veren kuruluşların kullanımına sunulan düzenlemeyi;
i) TIR Karnesi Hamili El Kitabı:
Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Birliğinin (IRU) yetkili organları tarafından hazırlanarak, IRU Yönetim Kurulunca kabul edilen ve Genel Kurulunca onaylanarak kefil ve/veya karne veren kuruluşlar vasıtasıyla karne hamillerinin kullanımına sunulan düzenlemeyi,
j) TIR Komitesi:
Birlik Yönetim Kurulu kararı ile kabul edilen “Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği TIR Komitesi Çalışma Usul ve Esasları” gereğince kurulan Komiteyi,
k) TIR karnesi kullanma hakkının verilmesi:
TIR Sistemi içerisinde uluslararası kargo ve eşya taşımacılığı, lojistik işletmeciliği ve taşıma işleri organizatörlüğü yapmak üzere Birliğe müracaat eden aday karne hamillerine Birlik Yönetim Kurulu kararı ile TIR karnesi kullanma müsaadesinin verilmesini,
l) (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
Tezkiye edilme:
Birlik Yönetim Kurulu kararı ile aday karne hamillerine verilen TIR karnesi kullanma hakkının Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gümrükler Genel Müdürlüğünün onayı ile TIR Sistemine dahil edilmesini,
m) (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
TIR Sisteminden ihraç:
Karne hamilinin, TIR karnesi kullanma hakkının Birlik tarafından iptali ve bu kararın Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gümrükler Genel Müdürlüğünce onaylanarak tezkiyesinin iptali suretiyle TIR sistemi dışına çıkarılmasını,
n) Yetki belgesi:
4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanununun 5 inci maddesi ve Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin 4 üncü maddesinde tanımlanan yetki belgesini,
o) Onay belgesi:
TIR Sözleşmesinin 4 numaralı eki gereğince şekli ve içeriği Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu TIR İdari Komitesi tarafından belirlenen ve boş olarak Birlik tarafından bastırılarak ilgililerin istifadesine sunulan ve TIR Sözleşmesinin 3 numaralı ekinde belirtilen şekilde kullanılan belgeyi,
ö) Taahhütname:
Şekli ve içeriği IRU’nun yetkili organları tarafından onaylanarak kabul edilen ve adayların başvuruları sırasında tanzim ve imza edilerek sunulması gereken taahhütnameyi,
p) Ek Taahhütname:
Bu maddenin (s) bendinde belirtilen taahhütnameden ayrı olarak, şekli ve içeriği Türk gümrük makamlarınca belirlenen ve adayların başvuruları sırasında tanzim ve imza edilerek sunulması gereken taahhütnameyi,
r) MAF (Yetkilendirme Model Formu):
TIR Sözleşmesinin 9 numaralı ekinin ikinci bölümü gereğince hazırlanan ve TIR karnesi kullanma yetkisi verilen veya bu yetkisi geri alınan kişilere ilişkin bilgileri içeren formu,
s) (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
Karne hamili:
Birlik tarafından TIR karnesi kullanma hakkı verilmiş ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından tezkiye edilmiş gerçek veya tüzel kişileri,
ş) (Değişik: YKK 26.02.2009-198)
Özel Güvenlik Önlemine Tabi Karne Hamili:
Kullandığı herhangi bir TIR Karnesi hakkında takibat açılan ve bu TIR karnesinin uyumlaştırma talebine cevap alınamayan veya olumsuz cevap alınan ve söz konusu TIR işleminin düzgün sonlandırıldığına dair delil getiremeyen veya TIR Komitesi tarafından bu statüde değerlendirilen gerçek ve tüzel kişileri,
t) Aday/Karne hamili adayı:
TIR Sistemine dahil edilmek üzere müracaatta bulunan gerçek veya tüzel kişileri,
u) Taşeron firma:
Karne hamili ile bir sözleşmeye dayalı olarak taşımayı karne hamili nam ve hesabına gerçekleştiren, kefil kuruluş tarafından tanınmış ve onaylanmış gerçek ve tüzel kişileri,
ü) Yabancı karne hamili:
Birlik haricindeki bir kefil kuruluş kefaleti altında TIR Sistemi dahilinde faaliyet gösteren gerçek veya tüzel kişileri,
v) TIR karnesi talep formu:
Karne hamillerinin, odalardan TIR karnesi talebinde bulundukları sırada vermeleri gereken formu
ifade eder.
İkinci Bölüm
TIR İşlemi Yapmaya Yetkili Odalar, TIR Sistemine Giriş, Kotaların Tespiti, Değişiklikler
TIR işlemi yapmaya yetkili odalar
Madde 5
Ek-1’de belirtilen Odalar Birlik adına TIR işlemlerini yapmak konusunda yetkili kılınmıştır.
(Değişik: YKK 23.10.2008-116) Odalar, TIR Sözleşmesi, uluslararası taşıma mevzuatı, Kuruluş TIR El Kitabı, iş bu Esaslar ve Birliğin diğer talimatlarına uygun hareket etmek zorundadır. Aksi halde Birlik, odaya karne gönderilmesini durdurabileceği gibi odaların TIR karne verme yetkisini de iptal edebilir. Ayrıca, sebep olunan bir mali zarar varsa odaya rücu edilebilir.
TIR Sistemine dahil olmak için yapılacak ilk başvurular adayın bağlı bulunduğu odaya yapılır ancak karne hamili, TIR işlemi yapmaya yetkili odalardan kendisinin belirleyeceği bir tanesi ile TIR işlemlerini yürütür. Karne hamili, TIR işlemlerini yürütmekte olduğu odayı daha sonra değiştirme hakkına sahiptir. Bunun için, değişiklik gerekçeleri ve tercih edilen oda ismi belirtilmek suretiyle, bu talebin oda vasıtasıyla veya doğrudan Birliğe intikal ettirilmesi ve Birliğin uygun görüşünün alınması zorunludur.
Adayın TIR sistemine kabulü
Madde 6- (Değişik: YKK 26.02.2009-198) (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
Aday, ekinde aşağıda belirtilen belgelerin yer alacağı, TIR Sistemine kabul talebini, bir dilekçe ile bağlı bulunduğu odaya verir.
a) TIR Sistemine Kabul Talepnamesi (3 nüsha),
b) Noter tasdikli taahhütname (3 nüsha),
c) Yetki belgesi fotokopisi (3 nüsha),
d) TIR Sistemine kabul teminatı formlarının aslı,
e) Birlik Yönetim Kurulu tarafından belirlenen TIR Sistemine giriş ücretinin ödendiğini gösterir banka dekontu(500,- TL),
f) Ek taahhütname (3 nüsha),
g) Karne hamili bilgi formu (3 nüsha),
h) Oda kayıt sicil sureti (3 nüsha),
i) Ticaret sicili gazetesi onaylı fotokopisi (3 nüsha),
j) (Değişik: YKK 28.08.2008-60)Karne hamili ortaklarının ve/veya yönetim kurulu üyelerinin her biri için:
1- Tasdikli nüfus kayıt belgesi, (3 nüsha),
2- Tasdikli ikametgah belgesi (3 nüsha),
3- Son altı ay içinde alınmış adli sicil kaydı ve adli sicil arşiv kaydı (3 nüsha),
k) (Değişik: YKK 15.02.2010-261)Yetki belgesi çeşidine uygun mesleki yeterlilik belgesi/belgeleri.
l) Son altı ay içerisinde tasdiklenmiş imza sirküleri örneği.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) (Değişik: YKK 30.03.2012-297)Bu maddede belirtilen belgelerin birer örneği aday tarafından alınarak muhafaza edilecektir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Bu maddenin (e) bendinde belirtilen ücret her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 298 inci maddesi hükmü uyarınca tespit ve ilân edilen yeniden değerleme oranında artırılır.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Bu maddenin birinci fıkrasının (j) bendinde belirtilen belgeler; anonim şirketin yönetim kurulu üyeleri ve genel müdürü ile anonim şirketin yüzde ondan fazla hissesine sahip gerçek kişi ortaklarından ve anonim şirketin yüzde ondan fazla hissesine sahip tüzel kişilerin yüzde elliden fazla hissesine sahip gerçek kişi ortaklarından talep edilir. Ayrıca, bu belgeler kooperatiflerin müdürleri ile limited şirketlerin ortak olmayan müdürlerinden de talep edilir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Başvurunun yapıldığı oda tarafından, adayın işletme merkezinde bizzat kontrol ve araştırma yapıldıktan sonra, bu belgelerin tamamı, adayın taşıma kapasitesi, mali yapısı, kurumsal durumu ve yeterliliği, ortaklarının ve yetkililerinin ticari itibarı, mesleki yeterliği, banka ve finans kurumları nezdindeki mali itibarları hakkında gerekli araştırmalar yapılarak, hazırlanan rapor, oda yönetim kuruluna sunulur ve onaydan sonra bir yazı ekinde Birliğe intikal ettirilir. Aday hakkında hazırlanan rapor, adayın TIR Sistemine kabulü sırasında değerlendirilecek ancak, herhangi bir bağlayıcılığı olmayacaktır. Müracaat ve TIR Odasının aynı olması halinde bu belgelerin birer sureti Oda tarafından muhafaza edilecektir.
(Değişik: YKK 15.02.2010-261) (Değişik: YKK 30.03.2012-297)TIR Sistemi altında karayolu ile uluslararası eşya taşıması yapmak isteyen adayların Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığından (C1), (C2), (C3), (E2), (L2), (M3) veya (R2) yetki belgesi almış olmaları zorunludur. (C2), (L2) ve (M3) yetki belgesi almış olanların taşıt listelerinde en az 300 ton istiap haddinde ve 10 birim taşıta sahip olmaları gerekmektedir.
C1 yetki belgesi sahiplerinden herhangi bir mesleki yeterlilik belgesi talep edilmez. C2, L2, M3, R2 yetki belgesi sahiplerinin, en az birer adet üst düzey yönetici ve orta düzey yönetici türü mesleki yeterlilik belgesini, C3 yetki belgesi sahiplerinin de, en az bir adet orta düzey yönetici türü mesleki yeterlilik belgesini ibraz etmesi gerekmektedir.
Çekici ile yarı römork, kamyon ile römork bir birim taşıt sayılır. Bununla birlikte, TIR Sözleşmesinin 2 numaralı ekinde belirtilen teknik özellikleri haiz kamyon, tanker, tanker kamyon, panelvan ve benzeri taşıtlar da bir birim taşıt olarak sayılır.
Adayın, Birliğe intikal eden TIR Sistemine dahil edilme talebi, önce TIR Komitesi tarafından karara bağlanır. Adayların TIR Sistemine dahil edilmesiyle ilgili TIR Komitesi kararları Birlik Yönetim Kurulu onayına sunulur.
TIR Komitesi gerekli gördüğü hallerde, adayın, TIR karnesi kontenjanının belirli bir süre ve belirli oranda kısıtlanmış olarak uygulanması şartıyla TIR Sistemine kabulünü Birlik Yönetim Kuruluna önerebilir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Taksirli suçlar hariç olmak üzere; sicil kaydı silinmiş, tecil edilmiş ve/veya affa uğramış olsalar dahi, göçmen kaçakçılığı veya insan ticareti, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu, 4422 sayılı Çıkar Amaçlı Suç Örgütleriyle Mücadele Kanununa muhalefet, kaçakçılık, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya Devlet sırlarını açığa vurma, vergi kaçakçılığı veya bu suçlara teşebbüs suçlarından dolayı hüküm giymiş bulunan kişilere ve bunların sahibi veya ortağı veya yönetim kurulu üyesi veya genel müdürü veya müdürü olduğu şirketlere ve ortaklıklara TIR karnesi kullanma hakkı verilmez. Bu fıkra hükmünün uygulanmasında anonim şirketler ve kooperatiflerde bu maddenin 4 üncü fıkrasında belirtilen kişiler göz önünde bulundurulur.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Adaya TIR karnesi kullanma hakkı verilir ise, adayın tezkiyesi için, Yetkilendirme Model Formu (MAF) doldurularak, bu maddenin (d), (e) ve (k) bentlerinde belirtilen belgeler haricindeki diğer belgelerin bir nüshası yazı ekinde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderilir.
(Değişik: YKK 28.08.2008-60) (Değişik: YKK 30.03.2012-297)Adayın tezkiye edilmesi halinde durum, adayın bağlı bulunduğu oda ile TIR işlemlerini yürüteceği Odaya bildirilir. Müracaat ve TIR Odasının farklı olması halinde, bu maddenin (a), (b), (c), (d) ve (j) bentlerinde belirtilen belgelerin birer nüshası TIR Odasına gönderilir.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Bunun yanı sıra, Karne Hamili El Kitabı Birlik ve/veya oda tarafından usulüne uygun olarak karne hamiline teslim edilir. Teslim tutanağı, duruma göre, karne hamilinin Birlik ve/veya odada bulunan dosyasında muhafaza edilir.
Adaya TIR karnesi kullanma hakkının verilmemesi veya adayın tezkiye edilmemesi halinde, durum bir yazı ile sadece adayın bağlı bulunduğu odaya bildirilir. Bu durumda, odanın raporu hariç adayın dosyası ve ibraz etmiş olduğu kabul teminatları da iade edilir. Oda tarafından bu durum ilgiliye on gün içinde bildirilir ve ilgilinin talebi halinde dosya ve teminatlar iade edilir.
TIR karnesi kotasının tespiti
Madde 7- (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
Karne hamilinin eşya taşımasında kullandığı yetki belgesinde yer alan her bir öz mal aracı için 4 adet, her bir sözleşmeli aracı için ise 2 adet TIR karnesi kotası tahsis edilir.
TIR Karnesi Hamili El Kitabında Kısım 1, Bölüm 7’de yer alan koşullar gereğince, taşeron firma kullanmasına müsaade edilen karne hamiline, taşeron firmanın onay belgesine sahip her aracı için ilave 2 adet TIR karnesi verilir.
(Değişik: YKK 28.08.2008-60) (R2) Yetki Belgesi sahiplerinin TIR Sistemine kabul edilmeleri halinde, ibraz edilecek her 50.000,- Amerikan Doları tutarındaki nakit veya banka teminat mektubu karşılığında 25 adet TIR karnesi kotası tahsis edilir. R2 Yetki Belgesi sahibi firmalara verilen TIR Karneleri sadece TIR Sözleşmesinin 3.maddesi, (a) fıkrası, (iii) bendi çerçevesinde yapılacak taşımalarda kullanılır.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297) Bu maddenin birinci, ikinci ve üçüncü fıkraları gereğince karne hamiline tahsis edilen TIR karneleri, karne hamilinin toplam TIR karnesi kotasını oluşturur. Karne hamilinin aynı anda üzerinde bulundurabileceği TIR karnesi sayısı toplam TIR karnesi kotasından fazla olamaz.
(Değişik: YKK 23.10.2008-116) Kuruluş TIR El Kitabı Kısım 1, 12 nci Bölümün 8 nci maddesi gereğince, süresi içerisinde iade edilememesi veya bu Esasların 20 inci maddesi gereğince kullanılmadan kayıp işlemi yapılması nedeniyle teminat yatırılan her karne için karne hamilinin bu maddenin beşinci fıkrasına göre belirlenen kotasından bir TIR karnesi düşürülür. Bu karnenin iade edilmesi halinde veya veriliş tarihinden itibaren 27 ay sonra karne kaydının kapatılmasını müteakip kota aynı miktarda tekrar arttırılır.
Yetki belgesinin yenilenmesi ve değiştirilmesi
Madde 8- (Değişik: YKK 28.08.2008-60)
Yetki belgesinin yenilenmesi veya belgede herhangi bir değişiklik yapılması halinde, karne hamili yeni belgenin aslını ibraz etmek suretiyle fotokopisini Birliğe veya odaya tasdik ettirerek, birer kopyasını Birliğe ve odaya vermekle yükümlüdür.
Üçüncü kişilere ibraz edilecek yetki belgeleri Birlik tarafından tasdik edilir.
Karne hamilinin unvan, adres ve ortak değişikliği
Madde 9
Unvan, adres ve ortak değişikliği yapan karne hamili, aşağıda belirtilen belgeler ve talep yazısıyla birlikte odaya müracaat eder.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Adresinin değişmesi halinde, ikişer nüsha olmak üzere;
a) Değişikliğin ilan edildiği Ticaret Sicili Gazetesi.
b) Talepname,
c) Taahhütname,
d) Ek taahhütname,
e) Karne hamili bilgi formu,
f) Son altı ay içerisinde tasdiklenmiş imza sirküleri örneği.
Unvanının değişmesi halinde; birinci fıkrada belirtilen belgelere ilaveten yeni unvana göre yeniden düzenlenen teminatlar.
(Değişik: YKK 28.08.2008-60) (Değişik: YKK 30.03.2012-297) Ortaklarının değişmesi halinde; bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen belgelerden 3’er nüsha ve buna ilaveten değişen ortakların her biri için, 3’er nüsha olmak üzere;
a) Tasdikli nüfus kayıt belgesi,
b) Tasdikli ikametgah belgesi,
c) Son altı ay içinde alınmış adli sicil kaydı ve adli sicil arşiv kaydı.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Ortaklar veya yönetim kurulu üyeleri veya müdür veya genel müdür değişikliklerinde bu esasların altıncı maddesinin dördüncü fıkrası hükmü uygulanır.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Yukarıda belirtilen değişikliklerin aynı anda birden fazlasının beyan edilmesi halinde, beyan edilen değişiklere isabet eden belgelerin tamamının ibraz edilmesi gerekir. Unvan ve ortak değişikliği olması halinde taahhütnamenin Noter veya Odaya tasdik ettirilmesi zorunludur.
Oda, karne hamilinin talebine göre, bu maddede belirtilen belgelerin birer nüshasını alarak, karne hamili dosyasında saklamak üzere alıkoyar ve geri kalan belgeleri gecikmeksizin bir yazı ekinde Birliğe intikal ettirir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Belgelerin Birliğe intikalini müteakip Birlik, yeni bilgileri yetkilendirme model formu (MAF) ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gümrükler Genel Müdürlüğüne bir yazı ile intikal ettirir ve gerekli belgelerin birer nüshası gönderir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Birlik, TIR Sistemine dahil edilmiş veya sistemden ihraç edilmiş olan karne hamillerine ait güncel listeyi, TIR Sözleşmesinin 9 numaralı ekinin ikinci bölümünün beşinci maddesi gereğince her yıl sonunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gümrükler Genel Müdürlüğüne intikal ettirir.
Üçüncü Bölüm
Teminatlar
Kabul teminatı
Madde 10- (Değişik: YKK 26.02.2009-198)
TIR Sistemine dahil edilmesini talep eden her aday karne hamili, müracaatı sırasında kabul teminatını sunmak ve teminat miktarında Birlik Yönetim Kurulu Kararıyla sonradan yapılacak tüm değişikliklere de riayet etmek zorundadır.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Aşağıdaki seçeneklerden biri tercih edilmek suretiyle, bu seçeneklerde belirtilen nitelik ve miktarlarda kabul teminatı verilmek zorundadır.
a) 30.000,- Amerikan Doları nakit veya kati ve süresiz banka teminat mektubu,
b) 50.000,- Türk Lirası nakit veya kati ve süresiz banka teminat mektubu,
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Kabul teminatı, TIR Komitesi ve Birlik Yönetim Kurulu Kararıyla adayın TIR karnesi kullanma hakkının iptali halinde, teminatın iade edilmemesini gerektirecek bir nedenin ortaya çıkmaması şartıyla, karne hamilinin en son TIR karnesi aldığı tarihten 27 ay sonra iade edilebilir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Kabul teminatının, adayın 2 yıllık gözden geçirme süresinin sonunda ve karne hamilinin kullandığı TIR karnelerinden dolayı bir ödeme talebinin alınmamış olması ve ciddi bir usulsüzlük olayına karışmamış olması halinde 10.000,- Amerikan Doları kesin ve süresiz teminat mektubu şeklinde teminata düşürülebilir. Teminatın nakit olarak verilmesi halinde teminat miktarı 5.000,- Amerikan Doları olarak uygulanır. Teminatların düşürülmesi hususunda TIR Komitesi yetkilidir.
Hassas ve yüksek riskli eşya teminatı
Madde 11- (Değişik: YKK 23.10.2008-116)
Kuruluş TIR El Kitabında Kısım I, 3 üncü bölümün 17 uncu maddesinde yer alan hassas ve yüksek riskli eşya teminatı 50.000,- Amerikan Doları olarak öngörülmüştür. Buna rağmen, hassas ve yüksek riskli eşya taşıması yapacağını beyan eden karne hamillerinden 20.000,- Amerikan Doları nakit veya kesin ve süresiz banka teminat mektubu alınır. Ancak, hassas ve yüksek riskli eşya taşımasında kullanılan bir TIR karnesi nedeniyle, gümrük talebine istinaden alınan teminattan daha fazla bir ödeme yapılması, fazla ödenen miktarın ilgili karne hamilinden tahsil edilememesi ve bu meblağın IRU ve/veya sigortacılar tarafından talep edilmesi halinde, talep edilen meblağ Birlikçe karşılanır. Ancak, Birlik tarafından ödenen meblağ karne hamiline rücu edilebilir.
Hassas ve yüksek riskli eşya taşıması yapmak amacıyla alınan teminatlar, karne hamilinin hassas ve yüksek riskli eşya taşıması yapmayacağını beyan ve taahhüt etmesi ve teminatın iade edilmemesini gerektirecek bir nedenin ortaya çıkmaması şartıyla, Birlik Genel Sekreteri onayıyla, karne hamilinin en son hassas ve yüksek riskli eşya taşıması yaptığı tarihten veya bu tarihin tespiti mümkün olmazsa onay tarihinden itibaren bir yıl sonra iade edilebilir.
Diğer teminatlar
Madde 12
TIR karnesi ile yapılan bir taşımada, Birlik tarafından bir düzensizlik tespit edildiğinde yada herhangi bir âkit ülkenin gümrük idaresi tarafından, doğrudan karne hamiline veya garanti zincirine (IRU, Kefil Kuruluş ve sigortacı) bir düzensizlik bildiriminde veya ödeme talebinde bulunulduğunda, gümrük idaresi veya Kefil Kuruluş tarafından verilen süre içerisinde Kefil Kuruluşu ve/veya ilgili gümrük idaresini tatmin edecek deliller temin edilmez ise karne hamili söz konusu TIR karnesi ile yapılan taşıma nedeniyle talep edilen veya talep edilebilecek gümrük vergi ve resimlerini güvence altına alacak şekilde tespit edilen meblağı, nakit veya banka teminat mektubu şeklinde ek teminat olarak Kefil Kuruluşa vermek zorundadır.
(Değişik: YKK 23.10.2008-116) Bu Esaslarda karne hamillerince verilmesi gereken ek teminatlar, aksi belirtilmedikçe, olası gecikme cezalarını da kapsaması için tahmin edilen veya gümrük talebi nedeniyle bilinen meblağın %30 fazlası ile Birlik tarafından belirlenen döviz cinsinden alınır.
Gümrük vergi ve resimleri ile bunlara ilişkin gecikme faizlerinin miktarının bilinmemesi ve tahmin de edilememesi halinde, gümrük talebine konu eşya değerinin yarısı kadar teminat alınır.
Gümrük vergi ve resimleri ile bunlara ilişkin gecikme faizlerinin miktarının 500 Amerikan Dolarını geçmediğinin tespit edilmesi halinde teminat alınmayabilir.
Eşya değerinin bilinmemesi halinde teminat, eşyanın miktarı ve niteliği göz önüne alınarak talepte bulunan/bulunacak olan ülke kefil kuruluşunun garanti limitini geçmeyecek şekilde Birlik tarafından belirlenecek döviz cinsinden alınır.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198)Talep Türk gümrük idarelerinden gelmiş ise bu teminat, konunun çözümü için geçecek süre, enflasyon oranları ve benzeri etkenler dikkate alınmak koşulu ile 50.000,- Amerikan Dolarını karşılayacak miktarda Türk Lirası olarak da alınabilir.
İade edilmeyen veya kullanılmadan kayıp edilen TIR karneleri için alınacak teminat
Madde 13- (Değişik: YKK 26.02.2009-198)
Süresi içerisinde iade edilemeyen veya kullanılmadan kayıp edilen her TIR karnesi için 2.000,- Amerikan Doları nakit veya banka teminat mektubu ya da 3.000,- TL nakit veya banka teminat mektubu verilmek zorundadır. Bu teminatın banka teminat mektubu şeklinde verilmesi halinde, teminat mektubu TIR karnesinin veriliş tarihinden itibaren en az 27 ay geçerli olmak zorundadır.
Teminatlarda kefalet
Madde 14
Bir karne hamilinin diğer bir karne hamiline kefil olabilmesi için en az bir yıldan beri TIR Sistemi altında faaliyette bulunuyor olması ve Birlik tarafında da kefaletinin kabul edilebilir bulunması gerekir.
Bir karne hamili, en fazla iki karne hamiline kefil olabilir.
Dördüncü Bölüm
TIR Karnelerinin Verilmesi ve İadesi
Odaların TIR karnesi talebi
Madde 15- (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
Odalar, TIR karnesi taleplerini AskTIR Programı vasıtası ile Birliğe intikal ettirir.
Odalara, içinde bulunulan yıldan önceki son bir yıl içerisinde almış oldukları karnelerin toplam bedelinin aylık ortalaması kadar TIR karnesi konsinye olarak tahsis edilir. Konsinye miktarı her takvim yılı Ocak ayı içerisinde belirlenir ve odaya bildirilir. Yıl içinde konsinye miktarı değiştirilmez.
Odalar, konsinye miktarını aşan karne bedellerini peşin olarak ödemeleri gerekir.
Talep formunu alan Birlik, odanın konsinyeyi aşan borcu bulunup bulunmadığını, talep edilen karnelerin Oda için belirlenen konsinye miktarını aşıp aşmadığını, aşıyor ise aşan kısmın bedelinin ödenip ödenmediğini kontrol ederek, uygun görülen miktarda TIR karnesinin ön kapağının 4 üncü satırına Birlik mührünü ve yetkilisinin imzasını tatbik eder ve talebin yapıldığı günden bir iş günü sonra ilgili odaya gönderir.
Olağanüstü durumlarda, odaların bu maddenin birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkralarında belirtilen şartlara uygun olmayan TIR Karnesi talepleri Birlik Başkanının yazılı onayı ile karşılanabilir.
Odaya gönderilen karnelerin cinsi, miktarı ve bedeli yazılı olarak odaya bildirilir ve gönderilen karnelerin teslim alındığının yazılı teyidi talep edilir. Bu işlem için Birlik tarafından belirlenen form kullanılır.
Karne hamillerinin odalardan TIR karnesi talebi
Madde 16
Karne hamili, ihtiyacı olan TIR karnelerini, usulüne uygun olarak düzenlenen Birlik tarafından belirlenen TIR karnesi talep formu ile odadan talep eder. Her cins TIR karnesi (4, 6, 14, 20 yapraklı) talebi için ayrı bir TIR karnesi talep formu doldurulması gerekir.
(Değişik: YKK 23.10.2008-116) TIR karnesi talep formunu alan oda, karne hamilinin TIR karnesi verilmesine engel bir durumunun olup olmadığını inceler ve bir engel yok ise Kuruluş TIR El Kitabının Kısım 1, Bölüm 6’da belirtilen karne kapağının 2’nci satırına “Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği adına …..Ticaret/Ticaret ve Sanayi Odası” anlamına gelen İngilizce veya Fransızca kaşeyi basar. Ayrıca, TIR karnesi kapağının 4’üncü satırında bulunan Kefil Kuruluş mührünün sağ yanına oda mührünü basılıp oda yetkilisi tarafından imzalanmak suretiyle hazırlanan TIR karnelerini, TIR Karnesi Talep Formuna kaydederek karne hamili yetkilisine teslim eder.
Karne hamilerine verilen TIR karneleri oda yetkilisi tarafından elle imzalanır, imza kaşesi ve benzeri özel araç kullanılmaz.
Karne hamili adına düzenlenen TIR karneleri, karne hamilini temsil ve ilzama yetkili kişilere veya bunların noter onaylı bir belge ile yetkilendirdikleri kişilere, imza karşılığında teslim edilir.
Oda, TIR karnesi alacak kişilere ait yetki belgelerinin bir nüshasını dosyasında bulundurur. Karne hamiline TIR karnesi verilirken, TIR karnelerini teslim almak üzere başvuran kişinin yetkili olup olmadığının oda tarafından kontrol edilmesi zorunludur.
(Değişik: YKK 05.03.2008-287; YKK 24.03.2011-214) Odaların karne hamillerine verdikleri her bir TIR karnesi için alacakları oda hizmet ücreti, Birlik tarafından belirlenir.
Yabancı karne hamillerine TIR karnesi verilmesi
Madde 17- (Değişik: YKK 23.10.2008-116)
Odalar, yabancı karne hamillerine, ancak Birlikçe verilen yazılı talimata istinaden TIR karnesi verebilirler. Yabancı karne hamiline TIR karnesi verilirken Kuruluş TIR El Kitabında belirtilen hususlar dikkate alınır.
Yabancı karne hamiline verilen TIR karnesinin cinsi (4, 6, 14, 20 yapraklı) ne olursa olsun, TIR karnesi ücreti olarak 150 İsviçre Frangı; sigorta primi için de 20 İsviçre Frangı olmak üzere toplam 170 İsviçre Frangı karşılığı Türk Lirası tahsil edilir. Tahsil edilen meblağdan, söz konusu karnenin Birlikten alınışı sırasında ödenen meblağ mahsup edildikten sonra, kalan meblağ oda tarafından Birlik hesabına havale edilerek, durum yazılı olarak Birliğe intikal ettirilir.
Yabancı karne hamillerine verilen TIR karneleri için oda, Birlik kefaleti altında TIR Sistemi dahilinde faaliyet gösteren karne hamillerinden alınan miktarda kendi hizmet ücretini ayrıca tahsil eder.
Yabancı taşıyıcıya verilen TIR karnesi ve karne verilen taşıyıcıya ait gerekli bilgiler, Birlik tarafından IRU’ya bildirilir.
Yukarıdaki bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen bilgileri alan Birlikteki ilgili birim, yabancı taşıyıcıya verilen TIR karnesi için tahsil edilen ücret farkı gelir kaydedilir. Ulusal sigorta tarafından prim borcundan mahsup edilen meblağ da daha sonraki prim borcu ödemelerinde dikkate alınır.
TIR karnelerinin geçerlilik süresi
Madde 18
Tüm TIR karnelerinin (4, 6, 14, 20 yapraklı) geçerlilik süresi, TIR karnesinin veriliş tarihinden itibaren 60 gündür. Yabancı bir taşıyıcıya verilen bir TIR karnesinin geçerlilik süresi ise 10 gündür.
TIR Karnesi geçerlilik tarihi hiçbir koşulda değiştirilemez veya uzatılamaz.
Ağır veya havaleli eşya taşımasında kullanılan TIR karneleri
Madde 19
Ağırlığı, boyutu ya da cinsi nedeniyle genel olarak kapalı bir araçta veya kapalı bir konteynerde taşınamayan ağır veya havaleli nesneler ağır veya havaleli eşya olarak kabul edilir.
Oda, karne hamilinin talebi üzerine, ağır veya havaleli eşya taşıması için TIR karnesi verebilir. Ancak bütün üstkoçanlarda koyu harflerle İngilizce "Heavy or Bulky Goods" ya da Fransızca "Marchandises Pondereuses ou Volumineuses" (Ağır veya Havaleli Eşya) ibaresi yazılır.
Karne hamili tarafından karne üzerine "Open TIR" (Açık TIR) mührünün basılmış olması halinde, ikinci fıkra hükmü aranmaz.
TIR karnesi kayıp işlemi
Madde 20
TIR karnesinin kullanılmadan önce veya taşıma sırasında veya taşıma sona erdikten sonra çalınması, kaybolması, imha olması veya üçüncü kişiler tarafından alıkonulması hallerinde, karne hamili, durumu kayıp beyannamesi ile derhal odaya bildirmek zorundadır.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Usulüne uygun düzenlenmiş kayıp beyannamesi oda tarafından derhal Birliğe intikal ettirilir ve aynı şekilde Birlik tarafından da durum IRU’ya bildirilir.
Bir TIR karnesinin:
a) Kullanılmadan önce kaybedilmesi halinde; karne hamili, kayıp beyannamesi ile Birlik tarafından belirlenen teminat verilen TIR karneleri için açıklama formunu doldurarak ve varsa kaybolmanın delillerini ekler.
b) Taşıma sırasında kaybedilmesi halinde; karne hamili, kayıp beyannamesini dolduracak ve kaybolmanın delilleri ile taşımanın tamamlanması için istifade edilen gümrük rejimi belirtilerek, şayet eşya başka bir gümrük rejimi altına alınmış ise taşınan eşyanın bu gümrük rejimi altına alındığını, şayet taşımaya TIR Rejimi altında devam edilmiş ise taşımanın sonlandırıldığını veya taşınan eşya imha olmuş veya tüketime sunulmayacak derecede tahrip olmuş ise imha veya tahribi teyit eden resmi belgeleri ekleyecektir.
c) Karnenin taşıma sona erdikten sonra kaybedilmesi halinde, karne hamili kayıp beyannamesini dolduracak ve TIR işleminin sonlandırıldığını teyit eden resmi belgeleri ekleyecektir.
TIR karnesi muhteviyatı eşyanın varış gümrük idaresine sunulduğunu gösteren SafeTIR bilgileri ile TIR karnesinin varış gümrük idaresince eksiksiz olarak işlem yaptığını gösteren ve herhangi bir şüpheye mahal vermeyecek şekilde açık ve okunaklı dipkoçan fotokopileri de TIR işlemi sonlandırma delili olarak kabul edilebilir.
Eğer kayıp işlemine konu olan TIR karnesi ile yapılan taşıma, TIR Sözleşmesine taraf olmayan veya taraf olmakla birlikte TIR Transit Rejimini uygulamayan bir ülkenin topraklarında son bulur ise sadece TIR Sözleşmesine taraf olan ve transit geçilen en son ülkenin çıkış gümrük idaresinin taşınan eşyanın yurtdışı edildiğine dair teyidi ile TIR işleminin sonlandırıldığı ispat edilebilir.
Kayıp beyannamesi düzenlenen TIR karnesi kayıtlarının en geç TIR karnesinin iade süresinin son güne kadar kapatılması zorunludur. Bu tarihe kadar kaydı kapatılmayan TIR karnesi iade edilmemiş TIR karnesi statüsünde ele alınarak karne hamili hakkında bu Esasların 30 uncu maddesi uygulanır.
Oda, kayıp işlemi yaptığı her TIR karnesi için (4, 6, 14, 20 yapraklı) Birlik adına, Birlik Yönetim Kurulu tarafından belirlenen kayıp işlemi ücretini tahsil ederek, takip eden ayın 10’una kadar Birliğin hesabına yatırmak zorundadır.
Birlik adına tahsil edilen miktarı geçmemek koşuluyla, oda kendi adına hizmet ücreti alabilir.
Oda, kayıp işlemi yapılmak suretiyle kaydı kapatılan TIR karnelerine ilişkin işlemleri, ekinde ibraz edilen belgelerin birer kopyası bulunan bir yazı ile gecikmeksizin, Birliğe intikal ettirir.
Kayıp beyannamesi ibraz edilen herhangi bir TIR karnesinin daha sonra bulunması halinde, bu karne oda tarafından bir yazı ekinde Birliğe iade edilir.
Kayıp beyannamesi ibraz edilmesine rağmen, henüz kayıp işlemi yapılmayan TIR karneleri bulunur ve iade edilir ise bu karnelere normal iade işlemleri yapılır ancak, bu karneler de bir yazı ekinde Birliğe gönderilir.
Üçüncü kişiler tarafından alıkonulan TIR karneleri, daha sonra doğrudan IRU’ya iade edilir ve karnelerin IRU’da olduğunun teyidi alınır ise bu karnelerin kaydı kayıp işlemi yapılmak suretiyle kapatılır. Bu işlem için başka bir belge aranmaz ve karne hamilinden kayıp işlemi ücreti tahsil edilmez.
Süresi içerisinde iade edilmeyen karnelere yapılacak işlemler
Madde 21- (Değişik: YKK 26.02.2009-198)
Karne hamili tarafından alınan kullanılmış tüm TIR Karnelerinin, alıcı onaylı CMR veya onaylı alıcı teyit yazısı veya gümrük boşaltma tutanağı eklenerek; kullanılmamış TIR karnelerinin ise tüm üst koçanlarıyla birlikte Odaya iade edilmesi zorunludur.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Firma tarafından alıcı onaylı CMR veya onaylı alıcı teyit yazısı veya gümrük boşaltma tutanağının talep edildiğinde ibraz edileceği yönünde Ek-2’de yer alan taahhütnamenin imzalanarak ibraz edilmesi halinde anılan belgeler talep edilmeyecektir. Bu konuda alınan taahhütnameler firmanın Odada yer alan kütük dosyasında muhafaza edilecektir.
Bir TIR karnesinin geçerlilik süresi veriliş tarihinden itibaren azami 60 gündür. TIR karnesinin iade süresi, geçerlilik süresini takip eden 15 gün sonra biter.
Oda, süresi içerisinde iade edilmeyen karnelerin bir listesini karne hamiline yazılı olarak bildirir ve karne hamilini, TIR karnesini iade etmek veya usulü dairesinde doldurulmuş kayıp beyannamesini ibraz etmek için iade süresinin son gününden itibaren 30 gün süre vererek uyarır. Belirtilen süre sonuna kadar ne TIR karnesi, ne de usulü dairesinde doldurulmuş kayıp beyannamesi verilmemiş ise karne hamili, karne geçerlilik tarihini takip eden ellidokuzuncu gün TIR karnesi kullanma hakkının askıya alınacağı yönünde, oda tarafından iadeli taahhütlü mektupla uyarılır.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Oda, Özel Güvenlik Önlemlerine tabi firmalar tarafından alınan ve SafeTIR boşaltma verisi gelmeyen iade edilmemiş karnelerin bir listesini karne hamiline yazılı olarak bildirir ve karne hamilini, TIR karnesini iade etmek veya usulü dairesinde doldurulmuş kayıp beyannamesini ibraz etmek için iade süresinin son gününden itibaren 14 gün süre vererek, bu süre sonunda askıya alınacağı yönünde uyarır. Belirtilen süre sonuna kadar TIR karnesinin iade edilememesi veya usulü dairesinde doldurulmuş kayıp beyannamesinin verilememesi durumunda karne hamilinin TIR Karnesi kullanma hakkı askıya alınır.
Karne hamilinin askıya alınma işleminden önce;
a) TIR karnesini iade etmesi,
b) (Değişik: YKK 26.02.2009-198) Veya TIR karnesinin çalınmasına, kaybolmasına veya gümrük yetkililerince alıkonulmasına ilişkin yeterli bilgileri içeren usulü dairesinde doldurulmuş kayıp beyannamesini sunması halinde, bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen askıya alma işlemi uygulanmaz.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) TIR karnelerinin iade edilmemesi nedenlerini belirten bir yazı ile karne hamili doğrudan veya ilgili oda vasıtasıyla Birliğe müracaat ederek, ek süre talep edebilir. Karne hamilinin talebi Birlikçe değerlendirilerek, mücbir sebeplerin varlığı halinde, 30 günü geçmemek üzere yeni bir süre verilebilir.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) TIR karnelerinin iade edilmemesine ilişkin açıklamaların yeterli bulunmadığı veya TIR karnesinin kullanılmadan kaybolduğu, alıkonulduğu, çalındığı veya tahrip edildiği bütün durumlarda veya bu maddenin altıncı fıkrası gereğince verilen sürenin dolması halinde teminat vermek şartıyla ve Birliğin uygun bulması halinde, karne hamili TIR karnesi almaya devam edebilir. Bu durumda, karne hamilinin kotası en az bir TIR karnesi azaltılır.
İade edilen TIR karnelerinin kontrolü ve uyumlaştırma işlemleri
Madde 22
Oda, karne hamili tarafından iade edilen kullanılmış veya kullanılmamış tüm TIR karnelerini, karnelerin numaralarını küçükten büyüğe doğru sıralı olarak belirten bir dilekçe ekinde teslim alır. Kalan tüm sayfalarla birlikte iade edilen TIR karnesi oda tarafından fiziki olarak kontrol edilir. TIR karnesinin sonlandırmasında açık bir aksaklık görünmüyor ise tutanak sayfası hariç kullanılmayan diğer sayfaların üst koçanları koparılarak karneden çıkartılır. Oda tarafından yapılan fiziki kontrolden sonra, kullanılmayan sayfaların üst koçanlarının karneden çıkartılması, gerekirse karne hamili temsilcisinden istenebilir.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Yapılan fiziki kontrolde karne ekinde CMR veya onaylı alıcı teyit yazısı bulunmuyor ise karne iadesi kabul edilerek, firmadan eksik belgelerin 10 gün içerisinde ibraz edileceği yönünde taahhütname alınacak, belirtilen süre sonunda belge ibraz edilmez ise karne ve belgeler bir yazı ile Birliğe intikal ettirilir. Bu durumda, Oda tarafından söz konusu karne için fiziki bir dosya açılmak ve karne ile ilgili bilgisayardaki açıklama bölümüne gerekli not düşülmek suretiyle konu takibe alınmak zorundadır. Konu Birliğe intikal ettiğinde, bu karne için Birlik tarafından da fiziki bir dosya açılır ve bilgisayara kaydedilir. Firma tarafından verilen taahhütname tarihini takip eden 15’inci günün sonuna kadar herhangi bir bilgi ve belge ibraz edilemezse firmaya karne verme işlemi askıya alınır.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Birlik Karne Hamilinin sunduğu diğer bilgiler ve karne ile ilgili Gümrük Makamlarınca yapılan işlemleri de göz önüne alarak Karne Hamiline TIR Karnesi verme işlemine devam edip etmemeye karar verir.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Bu maddenin ikinci fıkrasında belirtilen işlemlerin verilen süre içerisinde yerine getirilememesi halinde, işlemlerin tamamlatılamamasının nedenlerini ve yapılan girişimleri belirten bir yazı ile karne hamili doğrudan veya ilgili oda vasıtasıyla Birliğe müracaat ederek, ek süre talep edebilir. Karne hamilinin talebi Birlikçe değerlendirilerek, 30 günü geçmemek üzere yeni bir süre verilebilir. Bu süre içinde de işlemlerin tamamlanmaması halinde, Birlik tarafından bu Esasların 12’nci maddesinde belirtilen usule göre tespit edilecek teminatı yatırması karne hamilinden istenir. Teminatın yatırılmaması halinde, Bu Esasların 30 uncu maddesi hükmü uygulanır.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Firma tarafından alıcı onaylı CMR veya onaylı alıcı teyit yazısı veya gümrük boşaltma tutanağının talep edildiğinde ibraz edileceği yönünde ekte yer alan taahhütnamenin imzalanarak ibraz edilmesi halinde bu maddenin 2, 3 ve 4 üncü fıkra hükümleri uygulanmaz.
Sonlandırılmadığı tespit edilen TIR karnesinin numarası karne hamilinin iade dilekçesinden düşülür. TIR karnesi, sonlandırma işleminin 30 gün içerisinde tamamlatılması için bir yazı ekinde karne hamiline iade edilir ve durum bir yazı ile Birliğe intikal ettirilir. Bu durumda, Oda tarafından söz konusu karne için fiziki bir dosya açılmak ve karne ile ilgili bilgisayardaki açıklama bölümüne gerekli not düşülmek suretiyle konu takibe alınmak zorundadır. Konu Birliğe intikal ettiğinde, bu karne için Birlik tarafından da fiziki bir dosya açılır ve bilgisayara kaydedilir.
TIR karnesinin şartlı olarak sonlandırıldığının tespit edilmesi halinde, karnenin iadesi kabul edilerek, karne bir yazı ekinde Birliğe gönderilir. Oda, şartlı sonlandırma işleminin kaldırıldığını teyit eden resmi belgelerin 30 gün içerisinde temin edilmesi için durumu yazılı olarak karne hamiline intikal ettirir. Bu durumda da hem odada, hem Birlikte fiziki bir dosya açılır ve gerekli bilgiler bilgisayara kaydedilir.
Bu maddenin dört ve beşinci fıkralarında belirtilen işlemlerin verilen süre içerisinde yerine getirilememesi halinde, işlemlerin tamamlatılamamasının nedenlerini ve yapılan girişimleri belirten bir yazı ile karne hamili doğrudan veya ilgili oda vasıtasıyla Birliğe müracaat ederek, ek süre talep edebilir. Karne hamilinin talebi Birlikçe değerlendirilerek, 30 günü geçmemek üzere yeni bir süre verilebilir. Bu süre içinde de işlemlerin tamamlanmaması halinde, Birlik tarafından bu Esasların 12’nci maddesinde belirtilen usule göre tespit edilecek teminatı yatırması karne hamilinden istenir. Teminatın yatırılmaması halinde, Bu Esasların 30 uncu maddesi hükmü uygulanır.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Oda tarafından yapılan fiziki kontroller sırasında, karnenin hassas ve yüksek riskli eşya taşımalarında kullanılıp kullanılmadığı; bu tür taşımalarda kullandı ise ilgili karne hamilinin bu taşıma için gereken teminatı verip vermediği de kontrol edilir.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) TIR karnesinin hassas ve yüksek riskli eşya taşımasında kullanıldığı ve karne hamili tarafından gerekli teminatın verilmediği tespit edilir ise durum yazılı olarak Birliğe intikal ettirilir ve söz konusu TIR karnesi de yazı ekinde gönderilir.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Birlikçe yapılacak inceleme ve araştırma sonucunda, karnenin hassas ve yüksek riskli eşya taşımasında kullanıldığının kesinleşmesi halinde, karne hamiline 30 takvim günü süre verilerek gerekli teminatı ibraz etmesi istenir.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Verilen süre içerisinde, karne hamili tarafından, talep edilen teminatın ibraz edilmemesine rağmen, hassas ve yüksek riskli eşya taşımasının sehven yapıldığı, bu tür taşımanın bir daha yapılmayacağının yazılı olarak beyan ve taahhüt edilmesi halinde karne hamili hakkında Birlik Genel Sekreteri bu Esasların 26’ncı maddesini uygulamaya yetkilidir.
(Değişik: YKK 25.06.2010-03) İade işlemi sırasında tutanak sayfasının kopartılmış olduğunun tespit edilmesi halinde karne için fiziki bir dosya açılır, bilgisayara kaydedilir ve karne Birliğe intikal ettirilir. Konu Birliğe intikal ettiğinde, bu karne için Birlik tarafından da fiziki bir dosya açılır ve bilgisayara kaydedilir. Birlik tarafından boşaltma verisinin olup olmadığı, karne dipkoçanlarına herhangi bir not düşülüp düşülmediği kontrol edildikten sonra firmanın daha önce bu tarz işlem yapıp yapmadığı da kontrol edilir.
Karne üzerinde Birlik – Üye kefalet ilişkisinin gözden geçirilmesini gerektirmeyecek bir durumun tespit edilmesi halinde firma, bu gibi olayların tekrar etmemesi, tekrarı halinde yaptırım uygulanacağı yönünde uyarılır; yapılan uyarılara riayet etmeyen firmalar hakkında bu esasların 27 nci maddesi çerçevesinde işlem yapılır.
Karne üzerinde Birlik – Üye kefalet ilişkisinin gözden geçirilmesini gerektirecek bir durumun tespit edilmesi halinde firmadan konu hakkında açıklayıcı bilgi ve belgeler talep edilir ve firma hakkında bu esasların 25 inci maddesi çerçevesinde işlem yapılır.
İade işlemi sırasında tutanak sayfasına ilgili gümrük idarelerince not düşüldüğünün tespit edilmesi halinde, firmaya 15 gün süre verilerek düşülen notun tercümesi talep edilir, karne için fiziki bir dosya açılır ve bilgisayara kaydedilir. Firma tarafından ibraz edilen belgeler TIR Karnesiyle birlikte Birliğe gönderilir. Talep edilen belgelerin verilen süre içerisinde ibraz edilmemesi halinde, firmaya karne verme işlemi askıya alınarak konu Birliğe intikal ettirilir.
Tutanak sayfasına araç içerisinde kaçak insan, uyuşturucu madde, beyan harici eşya, taklit eşya v.b. yakalandığına dair not düşüldüğünün tespiti halinde ise durum acilen Birliğe bildirilir.
Tutanak sayfasında yer alan bilgiler içerisinde herhangi bir gümrük tutanağı, el koyma tutanağı gibi belgelere atıfta bulunuluyorsa bu belgeler tercümeleri ile beraber talep edilir.
Birlik tarafından yapılan kontrollerde Karne üzerinde Birlik – Üye kefalet ilişkisinin gözden geçirilmesini gerektirecek bir durumun tespit edilmesi halinde firmadan konu hakkında açıklayıcı bilgi ve belgeler talep edilir ve firma hakkında bu esasların 25 inci maddesi çerçevesinde işlem yapılır.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Birlik, gerektiğinde, TIR Karnesi Dağıtımı yapan Odaları, teknik ve idari kapasite, teşkilat imkânları, hizmetin hızlı/etkin/yaygın olarak üretilmesi ilkelerini gözeterek; bu Esaslar çerçevesinde yürütmesi gereken iş ve işlemlerin bir kısmını yürütmek üzere TIR Komitesi kararıyla yetkilendirebilir. Yetkilendirilen Odalar bu iş ve işlemleri Ek-3’te belirtilen talimat çerçevesinde yürütür.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Yetki verilecek Odanın en az 1 yıl süreyle TIR Karnesi iş ve işlemlerini Birlik adına yürütmüş olması gerekir.
Odaya iade edilen TIR karnelerinin Birliğe gönderilmesi
Madde 23
Oda, karne hamilleri tarafından iade edilen TIR karneleri üzerinde yer alan bilgiler ile bilgisayar sonlandırma verilerini en geç iade tarihini takip eden bir iş günü içerisinde karşılaştırır. Düzgün kullanıldığı varsayılan karneler 15 günlük dönemler halinde Birliğe gönderilir. Düzgün kullanılmadığı düşünülen TIR karneleri ise ayrı yazılar ekinde Birliğe gönderilir.
(Değişik: YKK 23.10.2008-116) Oda, Birliğe gönderilecek TIR karnelerini, Kuruluş TIR El Kitabının Kısım 1, 15 inci Bölümün, 8 inci maddesinde belirtildiği şekilde sınıflandırarak, 100 veya 200 adetlik paketler halinde gruplandırır. Her paketin üzerine, pakette bulunan TIR karnelerinin numarasını gösteren liste eklenir.
Beşinci Bölüm
Karne Hamilinin Görev ve Sorumluluğu ile Yaptırımlar
Karne hamilinin görev ve sorumluluğu
Madde 24
Karne hamilleri;
a) TIR Sözleşmesi hükümlerine,
b) Bu Esaslar hükümlerine,
c) Talepname,
d) Firmaların Birliğe, Birliğin IRU’ya verdiği Taahhütnamelerin hükümlerine,
e) TIR Karnesi Hamili El Kitabı hükümlerine,
f) Birlikçe verilecek diğer talimatlara,
uymakla görevli ve sorumludurlar.
Bu görev ve sorumluluklarını yerine getirmeyen karne hamilleri hakkında, Birlik ve karne hamili arasındaki özel hukuk hükümlerine tâbi kefalet ilişkisi göz önüne alınarak, bu Esaslar hükümleri gereğince işlem yapılır.
Risk Değerlendirmesi ve Yaptırımlar
Madde 25- (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
Birlik, uluslararası taşımacılık mevzuatına aykırı bir işlem veya fiilin ve bu mevzuat çerçevesinde Birlik tarafından verilen talimatlara uyulmadığının tespiti veya bu yönde makul bir şüphenin varlığı halinde, karne hamilinin geçmişini, ihlalin niteliğini, işleniş biçimini, meydana geldiği yer ve zamanı, konusunun önem ve değerini, doğurduğu zarar veya tehlikenin ağırlığını, karne hamili yetkilileri, şoför ve diğer ilgililerin kusur durumlarını, amaç ve saiklerini, ihlalin ortaya çıkması ve sonrasındaki davranışlarını, karne hamilinin Kefil Kuruluşa gerekli bildirimlerde bulunup bulunmadığını ve ihlalin diğer özelliklerini göz önünde bulundurarak;
a) İhtar verilmesi,
b) Kota indirimi,
c) İlave teminat istenmesi,
d) Kabul teminatının yükseltilmesi,
e) Sözleşmeli araç yasağı konulması,
f) TIR Karnesi verilmesinin askıya alınması,
g) TIR Karnesi kullanma hakkının iptali
yaptırımlarından bir veya birkaçının ilgililer hakkında uygulanmasına karar verebilir. Birlik bu yaptırımları belirlenen sıra ve kademe ile vermek zorunda değildir.
Birlik, vereceği kararda, ihlalin, Birlik ile karne hamili arasında var olan güven esasına dayalı kefalet ilişkisine etkisini esas alır.
İlgililer hakkında bu maddenin birinci fıkrası uyarınca uygulanacak yaptırımlara; TIR Komitesinin önerisi üzerine Birlik Yönetim Kurulu tarafından karar verilir.
Ancak, bu Esaslarda açıkça belirtilen hallerde; 5174 sayılı Kanunun 67 nci maddesi uyarınca Birlik Genel Sekreteri yaptırım uygulamaya yetkilidir. Birlik Genel Sekreteri, bu yetkilerini, 5174 sayılı Kanunun 75 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca devredebilir.
Bu maddenin birinci fıkrasının (f) bendi hariç diğer fıkralardaki yaptırım kararlarına karşı, ilgili gerçek veya tüzel kişilerin ek bilgi ve belge sunarak yazılı itirazda bulunmaları halinde, konu TIR Komitesi tarafından değerlendirilir ve değerlendirme sonucunda; yaptırım uygulanmasına ilişkin karar Birlik Yönetim Kurulu kararıyla kaldırılabilir.
(Değişik: YKK 26.02.2009-198) Birlik tarafından uygulanan yaptırımlar, ilgili Oda tarafından iadeli taahhütlü yazı ile tebliğ edilir.
İhtar verilmesi
Madde 26
İhtar verilmesi; Bu Esasların 25 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen ihlallerden birinin hata ile gerçekleşmesi halinde; bu ihlalin tekrarı durumunda diğer yaptırımların uygulanacağının karne hamiline yazılı olarak bildirilmesidir.
İhtar verilmesine esas ihlalin tekrarı durumunda bu Esasların 25 inci maddesi birinci fıkrasında belirtilen (b), (c), (d), (e), (f) ve (g) yaptırımlarından biri veya birkaçı uygulanır.
(Değişik: YKK 25.06.2010-03) Aşağıdaki durumlarda, karne hamiline uygulanacak yaptırımı Birlik Yönetim Kurulu ve TIR Komitesi kararı olmadan uygulamaya TIR Komitesi Başkanı yetkilidir.
a. (Değişik: YKK 30.03.2012-297)İhracı, ithali, taşınması veya bulundurulması yasak veya izine/ruhsata tabi olmayan veya insan ve çevre sağlığına zararlı olmayan eşyalara ilişkin ihlalin bir takvim yılı içerisinde ilk kez işlenmesi halinde, firmanın uyarılması.
Kota indirimi
Madde 27
Kota indirimi; Bu Esasların 25 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen ihlallerden birinin gerçekleşmesi halinde karne hamiline tahsis edilen TIR karnesi kotasının belirli oranlarda, süreli veya süresiz olarak düşürülmesidir.
Kota indirimi, bu Esasların 25 inci maddesinin birinci fıkrasında sayılan ihmal ve kusurunun ağırlığına göre, karne hamiline, %25 ile % 75 arasında oransal kısıtlama dahilinde veya sınırlı bir sayıda karne verilmesi suretiyle uygulanır.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Aşağıdaki durumlarda, karne hamiline tahsis edilen kotayı, Birlik Yönetim Kurulu ve TIR Komitesi kararı olmadan, belirtilen oran ve sürelerle indirmeye Birlik Genel Sekreteri yetkilidir.
a. Bir takvim yılı içinde üç veya daha fazla kere, TIR karnesi kapağının 6-12 satırları ile karne manifesto ve sayfalarının 4 numaralı bölümünün yazılı uyarıya rağmen doldurulmaması halinde, 2 ay süreyle TIR karnesi kotasının %25’i,
b. Bir takvim yılı içinde üç veya daha fazla kere, Karnenin verilen bilgilere göre kullanılmadığının veya yanlış bilgi verildiğinin anlaşıldığı haller ile, ne sebeple olursa olsun, TIR karnesi kapağında yer alan geçerlilik tarihinde silinti kazıntı yada değişiklik yapıldığının tespit edilmesi halinde, 3 ay süreyle TIR karnesi kotasının %25’i,
c. Bir takvim yılı içinde üç veya daha fazla kere, kendi TIR karnesini başkasına kullandırdığının veya başka bir karne hamiline verilmiş TIR karnesini kullandığını tespit edilmesi halinde, 1 yıl süreyle TIR karnesi kontenjanının %25’i,
d. Bir takvim yılı içinde üç veya daha fazla kere, TIR Sözleşmesi’nin uygulanmadığı ülkelerin karne üzerine varış veya hareket ülkesi olarak gösterilmesi halinde, 3 ay süreyle TIR Karnesi kotasının %25’i.
e. (Değişik: YKK 25.06.2010-03) Bir takvim yılı içinde üç veya daha fazla kere, TIR Karnesi tutanak sayfasının koparılmaması yönünde yapılan uyarılara riayet edilmediğinin tespiti halinde, 3 ay süreyle TIR Karnesi kotasının %25’i.
(Değişik: YKK 25.06.2010-03) Aşağıdaki durumlarda, karne hamiline tahsis edilen kotayı, Birlik Yönetim Kurulu ve TIR Komitesi kararı olmadan, belirtilen oran ve sürelerle indirmeye TIR Komitesi Başkanı yetkilidir.
a. (Değişik: YKK 30.03.2012-297)İhracı, ithali, taşınması veya bulundurulması yasak veya izine/ruhsata tabi olmayan veya insan ve çevre sağlığına zararlı olmayan eşyalara ilişkin ihlalin bir takvim yılı içinde ikinci kez işlenmesi halinde 2 ay süreyle TIR Karnesi kotasının %25’i.
Kabul teminatının yükseltilmesi ve İlave teminat istenmesi
Madde 28- (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
Kabul teminatının yükseltilmesi; Bu Esasların 25 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen ihlallerden birinin gerçekleşmesi halinde karne hamilinden, TIR Komitesi Kararıyla ilave bir teminatın alınmasıdır.
Kabul teminatının yükseltilmesi kararı; öncelikle 3.000,- Amerikan Doları nakit ve tekrarı halinde ise nakit teminatlar sabit kalmak üzere kalan kısmı teminat mektubu alınması şeklinde uygulanır.
Aşağıdaki durumlarda, ilave 3.000,- Amerikan Doları nakit teminat istenmesi suretiyle kabul teminatının, TIR komitesi kararı olmadan yükseltilmesi hususunda Birlik Genel Sekreteri yetkilidir.
a. Karnenin verilen bilgilere göre kullanılmadığının veya yanlış bilgi verildiğinin anlaşıldığı haller ile, ne sebeple olursa olsun, TIR karnesi kapağında yer alan geçerlilik tarihinde silinti kazıntı ya da değişiklik yapıldığının tespit edilmesi,
b. Kendi TIR karnesini başkasına kullandırdığının veya başka bir karne hamiline verilmiş TIR karnesini kullandığının tespit edilmesi,
c. TIR Karnesi tutanak sayfasının koparılmaması yönünde yapılan uyarılara riayet edilmediğinin tespiti,
d. Geçmişe dönük en az altı aylık değerlendirme sonucunda, Karne Hamili tarafından, iade ettiği TIR Karne sayısının binde dördünden fazla kayıp beyanı verildiğinin tespiti,
e. Geçmişe dönük en az altı aylık değerlendirme sonucunda, Karne Hamili tarafından, iade ettiği TIR Karne sayısının binde dördünden fazla süre uzatımı talebinde bulunulduğunun tespiti,
(Değişik: YKK 30.03.2012-297) Bu madde nedeniyle yükseltilen kabul teminatı, yaşanan düzensizliklerin karne hamili tarafından giderildiğinin tespit edilmesi halinde Birlik Yönetim Kurulu ve TIR komitesi kararı ile tekrar düşürülebilir.
İlave teminat istenmesi; Bu Esasların 25 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen ihlallerden birinin gerçekleşmesi halinde karne hamilinden, TIR Komitesi ve Birlik Yönetim Kurulu Kararıyla belirlenecek miktar ve nitelikte, kabul teminatı dışında bir teminatın alınmasıdır.
İlave teminatın, nakit veya banka teminat mektubu olarak alınması esastır. Ancak, olağanüstü durumlarda kıymetli evrak olarak alınmasına TIR Komitesinin önerisi üzerine Birlik Yönetim Kurulu tarafından karar verilebilir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)İlave teminat, her bir ihlal için, 5.000,- Amerikan Doları veya karşılığı TL’den az olamaz.
Uyuşturucu madde veya ateşli silah kaçakçılığı veya bunlara benzer vahim bir ihlal durumunda bu yaptırımın uygulanmasına karar verilirse her bir ihlal için istenebilecek ilave teminat 20.000,- Amerikan Doları veya karşılığında TL’den az olamaz.
Sözleşmeli araç kullanma yasağı konulması
Madde 29
Sözleşmeli araç kullanma yasağı konulması; Bu Esasların 25 inci maddesinin birinci fıkrasında belirtilen ihlallerden birinin sözleşmeli araçla gerçekleştirilmiş olması halinde, karne hamilinin sözleşmeli araç kullanma hakkından süreli veya süresiz olarak belli bir oranda veya tamamen men edilmesidir.
TIR karnesi verilmesinin askıya alınması
Madde 30
Askıya alma; karne hamilinin TIR karnesi alma hakkının geçici olarak durdurulmasıdır.
(Değişik: YKK 05.03.2008-287) Aşağıdaki durumlarda, Birlik Yönetim Kurulu ve TIR Komitesi kararı olmadan, karne hamiline TIR karnesi verilmesinin askıya alınması konusunda Ticaret ve TIR Dairesi Başkanı, yokluğu halinde ise TIR ve ATA Karnesi Müdürü yetkilidir.
a) Karne hamiline verilen TIR karnelerinin süresi içerisinde iade edilmemesi, kayıp işlemi yapılmaması veya bu haller için gereken teminatın yatırılmaması.
b) TIR Sistemine kabul için sunulan belgelerin yanlış veya eksik bilgi içerdiğinin tespit edilmesi.
c) TIR Sisteme kabul şartlarının sonradan kaybedilmesi yada ilave olarak getirilen şartların öngörülen süreler içerisinde tamamlanmaması.
d) Gümrük idarelerinin taleplerinin usulü dairesinde karşılanmaması.
e) Kefil Kuruluşun talepleri ile gümrük idarelerinden Kefil Kuruluşa gelen taleplerin karşılanmaması.
f) Karne hamilinin sebep olduğu bir usulsüzlük nedeniyle, IRU, sigortacılar, kefil kuruluşlar tarafından ödenen meblağların verilen süre içerisinde ödenmemesi.
g) Talep edilen her türlü teminatın verilen süre içerisinde sunulmaması.
h) Yetki belgesinin süresinin bitmesi veya iptal edilmesi.
i) Yapılan inceleme sonucunda karne hamiline TIR karnesi verilmesinin sakıncalı görülmesi.
j) İbraz edilen teminatların sahte olduğunu anlaşılması.
k) TIR Karnesi himayesinde taşıma yapan araçta uyuşturucu ve yapımında kullanılan madde bulunması veya karne hamilinin uyuşturucu ve ateşli silah kaçakçılığı yaptığına ilişkin makul bir şüphenin varlığı.
l) (Mülga: YKK 30.03.2012-297)
Hakkında askıya alınma kararı verilen TIR karne hamilleri için olağanüstü durumlarda, Birlik Başkanı onayı ile belirli sayıda ve karne verilebilir. Bu taktirde Birlik ek teminat talep edebilir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Gümrük Makamlarınca geçici olarak ihraç edilmesi nedeniyle karne hamilinin TIR Karnesi kullanma hakkının askıya alınması işlemi ilgili gümrük makamı tarafından belirtilen tarihleri kapsar.
TIR karnesi kullanma hakkının iptali ve TIR Sisteminden ihraç
Madde 31- (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
TIR karnesi kullanma hakkının iptali ve TIR Sisteminden ihraç; karne hamilinin TIR karnesi kullanmaktan kesin ve süresiz olarak Birlik Yönetim Kurulu Kararıyla TIR karnesi kullanma hakkının iptal edilmesi ve bu hususun Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından onaylanmasıdır. Aşağıda belirtilen hallerde, karne hamilinin TIR karnesi kullanma hakkı iptal edilir.
a) Karne hamilinin kendi isteği ile sistemden çıkmak istemesi.
b) Yetki belgesinin süresiz olarak iptal edilmesi.
c) Karne hamilinin iflas etmesi veya yükümlülüklerini yerine getiremeyecek şekilde mali sıkıntı içerisine düştüğünün tespit edilmesi.
d) Bu Esasların 30 uncu maddesinin (k) ve (l) bentlerindeki nedenlerle askıya alınma hali hariç bir yıl veya daha fazla bir süredir TIR karnesi kullanılmaması.
e) Kendisinin sebep olduğu bir gümrük olayının çözümü konusunda, gerektiğinde talep edilen bilgi, belge ve teminatları sunmayarak, karne hamilinin Kefil Kuruluşla işbirliği yapmaması.
f) Karne hamilinin vahim veya mükerrer gümrük ve vergi ihlalinde bulunduğunun tespiti veya bu nitelikte ihlalde bulunacağı yönünde emarelerin varlığı.
g) (Değişik: YKK 23.10.2008-116) Kuruluş TIR El Kitabının Kısım 1, 2’nci Bölümünün 7’nci maddesi gereğince IRU tarafından yapılan bir karne hamilinin TIR Sisteminden ihraç talebinin gerekçeleriyle birlikte bildirilmesi ve bu gerekçelerden, karne hamilinin ihraç işlemine konu ihlalinin, TIR karnesi kullanma hakkının iptalini gerektirecek nitelikte olduğunun anlaşılması.
h) TIR Sözleşmesinin 38’inci maddesi gereğince, herhangi bir âkit ülke gümrük idaresi tarafından karne hamilinin sistemden ihraç edildiğinin gerekçeleriyle birlikte bildirilmesi ve bu gerekçelerden, karne hamilinin ihraç işlemine konu ihlalinin, TIR karnesi kullanma hakkının iptalini gerektirecek nitelikte olduğunun anlaşılması.
i) Bu Esasların 30’uncu maddesinin (k) ve (l) bentlerindeki fiillerin işlendiğinin yargı kararı veya resmi belge ile belgelenmesi.
j) Karne hamilinin tezkiyesinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından doğrudan iptali.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Birlik tarafından karne hamilinin TIR karnesi kullanma hakkının iptaline karar verilmesi halinde, adı geçen karne hamiline TIR karnesi verme işlemleri durdurulur ve durum, Yetkilendirme Modeli Formu (MAF) doldurularak, bir yazı ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğüne bildirilir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğünün onayını müteakip, karne hamilinin TIR Sisteminden ihracı yürürlüğe girer. Karne hamilinin tezkiyesinin Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından doğrudan iptali halinde karne hamilinin TIR Sisteminden ihracı başka bir işleme gerek kalmaksızın yürürlüğe girer. İhraç kararı, Birlik tarafından IRU’ya ve ilgili tüm odalara bildirilir.
Oda, TIR Sisteminden ihraç edilen karne hamilinin üzerinde bulunan kullanılmış veya kullanılmamış olan tüm TIR karnelerinin iadesi için karne hamiline yazılı bir talep gönderir. Gönderilen yazı tarihinden itibaren bir ay sonra, talebiyle ilgili sonuçlar yazılı olarak Birliğe bildirilir.
İhraç edilen karne hamilinin iade edemediği ve kayıp işlemi de yapmadığı karnelerin varlığı halinde, bu durumdaki her bir karne kaydı usulüne uygun olarak kapatılmadıkça kabul teminatları iade edilmez.
TIR Sözleşmesinin 38 inci maddesinin uygulanması
Madde 32- (Değişik: YKK 30.03.2012-297)
Birlik kefaleti altında taşıma yapan bir karne hamilinin, TIR Sözleşmesi âkit ülkelerinden birinin gümrük makamı tarafından, TIR Sözleşmesinin 38’inci maddesi gereğince TIR Sisteminden sürekli veya geçici ihraç edilmesi halinde; Birlik Yönetim Kurulu ve TIR Komitesince, bu Esasların 31’inci maddesindeki hususlar göz önünde bulundurularak, karne hamilinin TIR Karnesi kullanma hakkının iptaline veya bu Esasların 25’inci maddesinde belirtilen yaptırımlarından en az biri uygulanmak şartıyla karne hamiline karne verme işleminin devamına karar verilir.
(Değişik: YKK 30.03.2012-297)Hakkında TIR Sözleşmesi 38’inci maddesi uygulanan karne hamilinin Birlik tarafından TIR karnesi kullanma hakkı ve/veya Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrükler Genel Müdürlüğü tarafından tezkiyesi iptal edilmez ise kendisine verilecek TIR karnelerinin ihraç işlemi uygulayan ülke veya gümrük bölgesine yönelik taşımalarda kullanmaması yazılı olarak karne hamiline bildirilir.
Bu madde hükümlerine aykırı hareket eden karne hamilinin TIR karnesi kullanma hakkı askıya alınır. Ayrıca, karne hamilinden alınan ilave teminat kısmen ya da tamamen irat kaydedilebilir.
Altıncı Bölüm
Son Hükümler
Esaslarda hüküm bulunmayan haller
Madde 33
Bu Esaslarda yer almayan konular TIR Komitesinin önerisi üzerine Birlik Yönetim Kurulu tarafından karara bağlanır.
Yetki
Madde 34- (Değişik: YKK 23.10.2008-116)
TIR Sözleşmesi, Kuruluş TIR El Kitabı ve bu Esaslar hükümlerinin uygulanmasında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Birlik adına TIR işlemi yapan Odalar görevli ve yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
Madde 35
Birlik Yönetim Kurulunun; 09.12.1989 tarih ve 741 sayılı kararı ile uygulamaya konulan TIR Sözleşmesi Uygulama Talimatı; hassas ve yüksek riskli eşya teminatlarına ilişkin 21.03.1995 tarihli, Odaların TIR karnelerinden alacakları hizmet ücretleri ve yabancı firmalara karne satışına ilişkin 31.10.1995 tarih ve 119 sayılı, konsinye miktarlarına ilişkin 01.06.2002 tarih ve 161 sayılı, C5 türü yetki belgesine sahip firmalara TIR karnesi verilmesine ilişkin 08.11.2002 tarih ve 281 sayılı, organize suçun hedefi olan ülkelere yapılacak taşımalara ilişkin 25.02.2003 tarih ve 404 sayılı, TIR sistemi dahilinde teminat olarak verilecek kambiyo senetlerine kefalete ilişkin 10.12.2003 tarih ve 689 sayılı kayıp TIR karnesi işlemlerine ilişkin 27.05.1998 tarih ve 340 sayılı ve 23.05.2001 tarih ve 387 sayılı, 20 birim aracın altında öz malı olan firmaların kontenjan hesaplamasına ilişkin 30.06.2004 tarih ve 882 sayılı, TIR Sistemine giriş teminatlarına ilişkin 26.01.2002 tarih ve 384 sayılı ve 21.03.2002 tarih ve 488 sayılı Kararları; ayrıca diğer Kararların işbu Esaslardaki düzenlemelere aykırı hükümleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Özel Güvenlik Önlemine Tabi Karne Hamili
Ek Madde 1- (Değişik: YKK 26.02.2009-198)
Aşağıda belirtilen durumların gerçekleşmesi halinde Karne Hamili, Özel Güvenlik Önlemlerine Tabi Karne Hamili statüsüne alınır.
Bunlar;
I- SafeTIR boşaltma verisi olmayan karneler hakkında,
a) Ön takibat veya takibat tarihine kadar uyumlaştırma işlemine olumsuz cevap gelmesi veya cevap gelmemiş olması,
b) TIR karne hamili tarafından, IRU veya kendi ulusal kuruluşunu tatmin edecek, bu TIR işleminin düzgün sonlandırıldığını ispat eden ne yeterli bir delil ne de özel bir durumun oluştuğunu ispat eden belgelerin bulunmaması,(örn. Hırsızlık, mücbir sebep)
c) TIR işleminin düzgün sonlandırılmaması nedeniyle karnenin ön takibata veya takibata konu olması veya
II- Her hangi bir Karne Hamilinin TIR Komitesi tarafından özel güvenlik önlemine tabi firma statüsüne alınmasıdır.
TIR Karnesiyle ilgili olarak açılan takibatın kapanması halinde veya TIR Komitesince uygulanan müeyyidenin sona ermesi durumunda Karne Hamili, Özel Güvenlik Önlemlerine Tabi Karne Hamili statüsünden çıkarılır.
Geçici Madde 1
Birlik Yönetim Kurulunun 01.06.2002 tarihli ve 161 sayılı kararı ile belirlenen konsinye miktarları bu Esaslar uyarınca belirlenecek yeni konsinye miktarları odalara bildirilene kadar uygulanmaya devam eder.
Geçici Madde 2
Birlik Yönetim Kurulunun 26.1.2002 tarihli, 384 sayılı ve 21.03.2002 tarihli, 488 sayılı kararlarına istinaden TIR Sistemine giriş teminatlarını vererek sisteme girmiş olan karne hamilleri için bu Esaslardaki TIR Sistemine kabul teminatı şartları aranmaz.
Geçici Madde 3- (Mülga: YKK 30.03.2012-297)
Yürürlük
Madde 36
Bu Esaslar, Birlik Yönetim Kurulunun onayı ile yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 37
Bu Esas hükümlerini Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği Başkanı yürütür.
Tır İşlemi Yapmaya Yetkili Odalar
|
1
|
Ankara Ticaret Odası
|
|
2
|
Antakya Ticaret ve Sanayi Odası
|
|
3
|
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası
|
|
4
|
Bolu Ticaret ve Sanayi Odası
|
|
5
|
Bursa Ticaret ve sanayi Odası
|
|
6
|
Gaziantep Ticaret Odası
|
|
7
|
İstanbul Ticaret Odası
|
|
8
|
İzmir Ticaret Odası
|
|
9
|
Kayseri Ticaret Odası
|
|
10
|
Konya Ticaret Odası
|
|
11
|
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası
|
|
12
|
Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası
|
|
13
|
Eskişehir Ticaret Odası
|
|
14
|
Mardin Ticaret ve Sanayi Odası
|
|
15
|
Iğdır Ticaret ve Sanayi Odası
|
|
16
|
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası
|
Oda Görevleri Talimatı
1) Mektupla İade İşlemi:
a) Firma dilekçe kontrolü sırasında karne üzerinde sonlandırma bilgisinin olmaması halinde;
i) Bilgisayar programında kontrol işlemi yapılır. Verisi ve karne kapsamı eşyanın gümrüklenerek boşaltıldığını gösterir gümrük tasdikli resmi belge (IMA, IM4, Gümrük Yazısı v.b.) var ise, karne ve belge fotokopileri çekilerek dosya oluşturulur bilgisayar kayıt işlemleri gerçekleştirilir, dosya kapalı klasörüne kaldırılır.
ii) Boşaltma verisi yok gümrük tasdikli resmi belge (IMA, IM4, Gümrük Yazısı v.b.) var ise, belgeler uygun ise, karne ve belge fotokopileri çekilerek dosya oluşturulur, bilgisayar kayıt işlemi yapılarak kapalı klasörüne kaldırılır.
iii) Boşaltma verisi var, resmi belge yok ya da boşaltma verisi ve resmi belge yok ise karne numarası dilekçeden düşülerek fotokopi çekilecek firmaya yazı ekinde işlemleri tamamlatmak üzere iade edilecek ve 1 ay süre verilecektir.
Bu tür karneler; karne kapsamı eşyanın gümrüklenerek boşaltıldığını gösterir resmi belgelerle beraber ibraz edilir ise 1(i) ve (ii)’de belirtilen işlemler uygulanır.
2) Şartlı İbra İşlemi:
a) Firma dilekçe kontrolü esnasında karnenin şartlı ibra edildiğinin tespiti halinde;
i) Karne Türk Gümrük Makamlarınca Şartlı İbra Edildi ise;
(1) Karne ekinde şartlı ibranın gerekçeli hale dönüştürüldüğünü gösterir resmi belge (karar yazısı) var ve bu yazı da belirtilen bilgiler karne dipkoçanında belirtilen bilgilerle örtüşüyor ise karne ve belge fotokopisi çekilip kararın bir örneği karneye eklenerek karne çuvalla Birliğe gönderilir. Karne için fiziki bir dosya oluşturulur bilgisayar kaydı yapılır ve kapalı klasöre kaldırılır.
(2) Karne ekinde şartlı ibranın gerekçeli hale dönüştürüldüğünü gösterir resmi belge (karar yazısı) yok ise; firmaya karar yazısını temin etmesi için 1 ay süre verilir ve durum yazılı olarak firmaya intikal ettirilir. Yazı da ayrıca belge ibraz edilmemesi durumunda eksik boşaltılan eşyanın değerinin yarısı tutarında teminat alınarak firmaya karne verme işlemine devam edileceği de belirtilir. Süre sonunda karne için istenen belgeler gönderilmemişse ve teminatta ibraz edilmezse firmaya karne verme işlemi askıya alınır. Bu karnelere firma tarafından teminat ibraz edilmesi halinde dosyanın bir örneği ile teminat Birliğe gönderilir.
ii) Karne Yabancı Gümrük Makamlarınca Şartlı İbra Edildi ise;
(1) Karne dipkoçanı üzerinde şartlı ibra var ise, bilgisayar verisine bakılmaksızın firmaya yazı yazılarak karne kapsamı eşyanın gümrüklenerek boşaltıldığını gösterir ilgili gümrük tasdikli resmi belgeleri sunabilmesi için 1 ay süre verilir. Yazı da ayrıca belge ibraz edilmemesi durumunda eksik boşaltılan eşyanın değerinin yarısı tutarında teminat alınarak firmaya karne verme işlemine devam edileceği de belirtilir.
(2) Karne dipkoçanı üzerinde gümrük makamlarınca not düşülmüş olması durumunda düşülen notun incelenmesinde takibatı veya Birlik-Üye kefalet ilişkisinin gözden geçirilmesini gerektirmeyecek bir durum olması halinde (transit süresinin aşılmış olması gibi) tercüme talep edilmeyecek ancak takibatı veya Birlik-Üye kefalet ilişkisinin gözden geçirilmesini gerektirecek bir durum olması halinde firmaya 1 ay süre verilerek dip koçan tercümesi ile beraber açıklayıcı bilgi ve belgeler de talep edilir. Süre sonunda firma tarafından getirilen belgeler uygun bulunursa karne fotokopisi çekilir bilgisayar kayıt işlemi yapılır ve karne kaydı kapatılır. Belge getirmesi için verilen süre içerisinde firma tarafından belge getirilemezse ve firmanın süre talebi varsa bu talep Birliğe aktarılır ve Birlikten cevap gelene kadar firmaya karne verme işlemi askıya alınır. Firma tarafından ibraz edilen belgelerin geçerliliği hakkında tereddüde düşülürse veya uygun bulunmaz ise taranarak e-posta ile Birliğe gönderilir ve alınacak cevaba istinaden işlem yapılır. Eğer gönderilen belgelerde Birlik-Üye kefalet ilişkisini etkileyecek bir durum söz konusu ise karne dosyası acilen Birliğe intikal ettirilir.
iii) Karne dipkoçanı üzerinde şartlı ibra yok, bilgisayar verisi ‘R’ (şartlı ibra) ise verinin gönderildiği ülke, karne dip koçan üzerine kayıt edilen veriler ve karne ekindeki belgeler kontrol edilir, takibatı gerektirecek herhangi bir durum yok ise karne fotokopisi çekilir bilgisayar kayıt işlemi yapılır ve karne kaydı kapatılır. Takibatı gerektirecek herhangi bir durum tespit edilirse firmaya 1 ay süre verilerek karne kapsamı eşyanın tamamının gümrüklenerek boşaltıldığını gösterir resmi belge talep edilir. Süre sonunda firma tarafından getirilen belgeler uygun bulunursa karne fotokopisi çekilir bilgisayar kayıt işlemi yapılır ve karne kaydı kapatılır. Verilen süre içerisinde firma tarafından belge getirilemezse ve firmanın süre talebi varsa bu talep Birliğe aktarılır ve Birlikten cevap gelene kadar firmaya karne verme işlemi askıya alınır. Firma tarafından ibraz edilen belgeler hakkında tereddüde düşülürse veya uygun bulunmaz ise e-posta ile Birliğe gönderilir ve alınacak cevaba istinaden işlem yapılır.
3) İptal Karne:
Hareket veya giriş gümrük idaresince bir TIR Karnesine işlem yapılarak kabul edildikten sonra TIR Karnesi kapsamı eşyanın sevkinden herhangi bir nedenden dolayı vazgeçilmesi ya da eşyanın ilgili gümrüğe sevkinin mümkün olmaması nedeniyle taşıma işleminin sonlandırılamadığı beyan edilen TIR Karnelerinin sonlandırılıp sonlandırılmadığı kontrol edilir, sonlandırılmamış ise firmaya iade işlemi yapılır. Sonlandırılmış karneler çuvalla Birliğe gönderilir.
4) Tutanak Sayfası:
a) Tutanak Sayfası Kopuk:
İade işlemi sırasında tutanak sayfasının kopartılmış olduğunun tespit edilmesi halinde boşaltma verisinin olup olmadığı, karne dipkoçanlarına herhangi bir not düşülüp düşülmediği kontrol edildikten sonra firmanın daha önce bu tarz uygulama yapıp yapmadığı da kontrol edilmelidir. Söz konusu işlem ilk defa yapılıyorsa firma yazılı olarak uyarılmalı ve dosya fotokopisi çekildikten sonra kapalı klasöre kaldırılmalıdır. Anılan eylemin, firma tarafından, bir takvim yılı içerisinde 3 defa gerçekleştirilmesi durumunda dosya evveliyatı ile birlikte TIR Komitesine aktarılmak üzere Birliğe iletilir.
b) Tutanak Sayfasında Not Var:
İade işlemi sırasında tutanak sayfasına ilgili gümrük idarelerince not düşüldüğünün tespit edilmesi halinde düşülen notun tercümesi talep edilir. Tercümenin incelenmesi sonucunda, yaşanan olayın karne hakkında herhangi bir gümrük talebini doğurmayacağının tespiti halinde (aracın kazayla karşı karşıya kalması, eşyanın kayması v.b. durumlarla) karne dosyası bilgisayara işlenir ve kapatılarak kapalı klasörüne kaldırılır. Tutanak sayfasına araç içerisinde kaçak insan, uyuşturucu madde, beyan harici eşya, taklit eşya v.b. yakalandığına dair not düşüldüğünün tespiti halinde ise durum acilen Birliğe bildirilir.
Tutanak sayfasında yer alan bilgiler içerisinde herhangi bir gümrük tutanağı, el koyma tutanağı gibi belgelere atıfta bulunuluyorsa bu belgeler tercümeleri ile beraber talep edilir.
5) Hassas Eşya:
İade işlemi sırasında karnenin hassas eşya taşımasında kullanıldığının tespiti halinde; Birlik ile temasa geçilerek, firmanın hassas ve yüksek riskli eşya teminatı olup olmadığı kontrol edilir, firma daha önce bir teminat ibraz etmemiş ise, karne hamiline 30 takvim günü süre verilerek gerekli teminatı ibraz etmesi istenir. Verilen süre içerisinde karne hamili tarafından hassas ve yüksek riskli eşya taşımasının sehven yapıldığı bu tür taşımanın bir daha yapılmayacağının beyan edilmesi halinde ise firma talebi ve karne dosyası Birliğe intikal ettirilir.
6) Karne Manifestosu Koparılmış Karne:
İade işlemi sırasında karnenin manifestosunun olmadığının tespiti halinde firma yazılı olarak uyarılır. Bu tür bir uygulamanın aynı takvim yılı içerisinde 3 kez yapıldığının tespiti halinde ise dosya evveliyatı ile birlikte Birliğe intikal ettirilir.
7) Karne Dipkoçanı Koparılmış Karne:
İade işlemi sırasında karnenin boşaltma dipkoçanının olmadığının tespiti halinde firmaya yazı yazılır 1 ay süre içerisinde karne kapsamı eşyanın gümrüklenerek boşaltıldığını gösterir resmi belge talep edilir. Bilgisayar boşalma verisi var ise bu belgeler boşaltma verisi ile karşılaştırılır. Bilgisayar programında gerekli kayıtlar düşülerek karnenin kontrolü yapılır. Talep edilen belgelerin gelmesi ve uygun olması durumunda bilgisayar kaydında dosya kapatıldıktan sonra kapalı klasörüne kaldırılır
İade işlemi sırasında karnenin geçiş ülkelerine ait dipkoçanlarının olmadığının tespiti halinde firmadan konu ile ilgili açıklamalar istenir. Bilgisayar kayıt işlemi yapıldıktan sonra kapalı klasörüne kaldırılır.
8) Üçüncü Şahıslara Karne Kullandırma:
İade işlemi sırasında karnenin üçüncü şahıslara kullandırıldığının tespit edilmesi halinde firma, bu tür olayların tekrar etmemesi, tekrarı halinde daha ağır yaptırımlar uygulanacağı yönünde yazılı olarak uyarılır. Bu tür bir uygulamanın 2 nci kez yapıldığının tespiti halinde ise dosya evveliyatı ile birlikte Birliğe intikal ettirilir.
9) Kayıp Karne:
Firma tarafından TIR Karnesinin kullanılmadan, kullanılarak veya taşıma sırasında kayıp edildiği, çalındığı veya alıkonulduğunun beyan edilmesi halinde TIR Sözleşmesi Uygulama Esaslarının 20 nci maddesi çerçevesinde gerekli kontroller yapıldıktan sonra, uygun olduğuna karar verilen işlem ile ilgili olarak Bilgisayar kayıtları yapılır ve dosyası kapalı klasöründe saklanır.
TIR Sözleşmesi Uygulama Esasları 20 nci maddesi çerçevesinde kayıp işlemi talebi uygun bulunmayan TIR Karnesiyle ilgili olarak firmadan, karne iade süresi sonuna kadar, uygun bilgi ve belgelerin ibraz edilmesi istenir. Karne iadesi süresi sonunda ibraz edilen belgeler uygun bulunmaz ise firmaya 1 ay ilave süre verilebilir.
Kayıp beyannamesi ibraz edilen herhangi bir TIR karnesinin daha sonra bulunması halinde, bu karne paketleme listesine eklenerek Birliğe gönderilir.
Kayıp beyannamesi ibraz edilmesine rağmen, henüz kayıp işlemi yapılmayan TIR karneleri bulunur ve iade edilir ise bu karnelere normal iade işlemleri yapılır ve paketleme listesine eklenerek Birliğe gönderilir.
Kullanmadan kayıp edilen karneler için alınan teminatlar gecikmeksizin yazı ekinde Birliğe gönderilir.